Lechia - Juventus. Więcej niż mecz

Dwumecz Lechii z Juventusem Turyn należy bez wątpienia do największych wydarzeń sportowych, jakie miały miejsce na Pomorzu w XX wieku. Sytuacja polityczna w ówczesnej Polsce, którą przedstawia w swojej części Karol Nawrocki, poziom sportowy i organizacyjny Lechii Gdańsk i wysoka ranga, jaką miał wówczas klub Juventus Turyn, składają się na niezwykłość tego wydarzenia. Z pewnością nigdy wcześniej ani później zbieg takich okoliczności wokół polskiego klubu nie miał i nie będzie miał miejsca. Mimo że od tego pamiętnego dwumeczu w 2013 roku minie 30 lat, to nie doczekało się ono obszernej relacji w formie artykułu lub publikacji. Oczywiście przy okazji kolejnych jubileuszy w mediach pojawia się wiele wspominkowych tekstów, lecz zdaniem autora, nie dają one pełnego obrazu tamtego wyjątkowego sportowego pojedynku i atmosfery wokół niego.

W niniejszej publikacji autor starał się wrócić do wszystkich najważniejszych aspektów, jakie towarzyszyły meczowi od strony sportowej. Przypomniane tu zatem zostały przygotowania do meczu, transfery, mecz Superpucharu Polski, wyjazd do Włoch na rekonesans połączony z audiencją u Papieża Polaka Jana Pawła II, mecze w Turynie i w Gdańsku. Publikacja powstała na podstawie archiwalnych materiałów prasowych oraz rozmów przeprowadzonych z uczestnikami tych wydarzeń.

Podstawowym celem niniejszego artykułu jest przybliżenie czytelnikowi ówczesnej atmosfery „ścierania się” kibiców Lechii Gdańsk z systemem komunistycznym w kontekście jednego wydarzenia: dwumeczu Lechia Gdańsk – Juventus Turyn (Puchar Zdobywców Pucharów, 14 i 28 września 1983 r.). Mecz ten zostanie przypomniany na szerszym tle sytuacji społeczno-politycznej w województwie gdańskim, jaka panowała tu od wprowadzenia stanu wojennego 13 grudnia 1981 r. do września 1983 r. Stworzy to doskonałą okazję, by szerszemu, niekoniecznie zorientowanemu w zawiłej historii lat osiemdziesiątych odbiorcy wskazać rangę tego wydarzenia. Inaczej wygląda bowiem to, co się stało na stadionie przy ul. Traugutta w Gdańsku 28 września 1983 r., wyrwane z historycznego kontekstu, a inaczej na tle przygnębiających nastrojów opozycji z tego okresu.

Tak więc autora interesować będzie wszystko wokół tego historycznego sportowego wydarzenia poza… samym dwumeczem. Znaczącym uzupełnieniem tekstu będą natomiast nawiązania do barwnych postaci związanych z ówczesną Lechią, po których pozostał ślad w dokumentach wytworzonych przez SB i PZPR. Wśród nich znajdą się również piłkarze i działacze Lechii. W ich kontekście warto pamiętać, że zarówno w latach osiemdziesiątych, jak i dziś relacje między władzami klubu, zawodnikami i kibicami należy określić jako złożone. W Gdańsku sytuacja była szczególna, bo z szyldem „Lechia” związani byli zarówno antykomunistyczni kibice, niezainteresowani polityką zawodnicy, jak również często (ale nie zawsze) związana z PZPR kadra dyrektorsko-kierownicza. Muszę tu przypomnieć, że Lechia to oczywiście nie tylko piłkarze, ale też lekkoatleci, rugbiści, ciężarowcy etc.

Omówienia wymaga forma i struktura narracji. Z kilku względów autor zdecydował się na pozostanie przy formie tekstu stricte naukowego (aparat naukowy). Kalkulacja zysków i strat z takiego wyboru wypadła bowiem na korzyść zysków. Po pierwsze, dlatego że w aparacie naukowym udało się zaprezentować biograficzne noty osób zaangażowanych w zainicjowanie manifestacji przy ul. Traugutta w dniu meczu z Juventusem. Ponadto w przypisach zawarto syntetyczne, czy wręcz encyklopedyczne, informacje dotyczące organizacji opozycyjnych powstałych przed 1980 r. oraz adresy bibliograficzne publikacji, z którymi warto się zapoznać. Biorąc pod uwagę fakt, że publikacja kierowana jest głównie – choć nie wyłącznie – do fanów piłki nożnej, można założyć, że przy okazji lektury uda się „przetransportować” wiele historycznych wiadomości do środowisk związanych ze sportem. I wreszcie ostatni argument za opcją tekstu naukowego: informacje podane przez autora oraz stawiane przez niego tezy staną się bardziej wiarygodne, gdy czytelnik będzie miał możliwość skonfrontowania ich ze źródłami bądź z publikacjami, na które autor się powołuje. Autor żywi nadzieję, że tak sformalizowana postać tekstu nie odstraszy potencjalnego czytelnika, być może przyzwyczajonego do publicystyki sportowej; ze swojej strony zapewnia, że dołożył wszelkich starań, by czytelnika zaciekawić.